Tebriz medreselerinde (okullarında) ana dilde eğitim mücadelesi devam ediyor

Güney Azerbaycanın her şehrinde, gençlerin ana dilde medrese mücadelesi devam edir. Yukarıdaki iki fotografta, gençlerin isteklerini ifade eden sloganlar, okul duvarlarında

Doktor Rza Bərahəni: kimisə Ana dilindən məhrum etmək ən böyük xəyanətdir

Dünya üzrə tanınmış görkəmli Azərbaycanlı alim doktor Rza Bərahəni "Amerikanın səsi"-nə müsahibəsində Ana dilinin əhəmmiyətindən danışıb.
Doktor Bərahəni bildirib ki kimisə öz ana dilindən məhrum etmək onun haqqında edilə biləcək ən böyük xəyanətdir.O sözlərinin dəvamında vurqulayıb ki, mənim əqidəmə görə, İranın bütün bölgələrində ana dilində dərs keçirilməlidir. fars dili isə ikinci dil, rəsmi dil vəya s. Şəklində olmalıdır.
Doktor Rza Bərahəni Təbrizdə təhsil aldığı dönəmdən bir xatirənidə xatırlayıb. O deyib ki müəllim məni cəzalandırmaq üçün duvardakı ana dilində yazılmış qəzeti mənə yalatdırdı. "qəribə şokdur ki insan öz ana dilində məktəbdə oxuya bilməsin". Onun sözlərinə görə bəlkədə məhz bu xatirə onun ana dili üzərində həssas və təsibkeş olduğunun səbəbidir.

Güney Azerbaycanda, birinci sinifə gedən yarim milyon türk balası yabancı dildə oxumaq zorunda... .S.Sədrəddin

Bu tədris ilində İran çapında yarım milyon türk balası birinci sinfə getdi. Onların hamısı yad bir dildə - farsca oxumaq zorunda. Milli çoxluğun övladları milli azlığın dilini öyrənmək zorunda. Türkcə bir "əlifba" kitabı bu ölkədə yasaq. Yasaq edən isə islam hakimiyyəti cildindəki panfarsist düşüncə...
30 ildən bəridir fars olmayanların milli haqlarının təmini ilə bağlı Tehran çeşidli vədlər verir. 1979-cu il fevral inqilabının əsas şüarlarından biri də milli-mədəni haqların təmini idi. Bunun nəticəsi kimi ölkə Ana Yasasında dil, milli və iqtisadi bərabərlik kimi maddələr təsbit edilmişdi. Ancaq illər ötsə də, adını "islam hakimiyyəti" qoyan rəhbərlik öz verdiyi qanuna əməl etmir. Bu da bizim zəmanənin bir siyasi təzadı.
Heç uzağa getməyə ehtiyac yox. Cəmi 4-5 ay öncə keçirilən prezident seçkisi zamanı başda hazırkı prezident Mahmud Əhmədinejad olmaqla namizədlər - Mirhüseyn Musəvi və Mehdi Kərrubi də prezident postunu tutacaqları təqdirdə milli-mədəni haqlara təminat vəd edirdi. Neçənci dəfəydi vəd edirdilər. Hətta Əhmədinejad Ana Yasanı pozaraq, yeni fərman vermişdi: "Əyalətlərdəki universitetlərdə yerli dillərdə fakültətiv dərslər keçilsin". M.Musəvi isə Ana Yasanın 15-ci maddəsinin gerçəkləşəcəyinə təminat boyun olmuşdu. Ancaq ötən müddət ərzində müxalifət adlanan siyasi-sosial təbəqənin keçirdiyi çeşidli etiraz aksiyalarında milli-mədəni haqların təmini barədə bir şüar belə səslənmədi. Əhmədinejadın fərmanının "başqatdı" olması isə məzmunundan və qanunu pozmasından bəlli idi.
Beləliklə, sentyabırn 23-də yeni tədris ili başlayanda həm hökumət başçısının, həm də keçmiş namizədlərin milli haqların təmini ilə bağlı verdikləri vədlər heç yada düşmədi.
Güney Azərbaycan türklərinin 6 yaşlı övladları yenə də yabançı bir dili öyrənməyə başladılar.bu tədris ilində İran çapında yarım milyon türk balası birinci sinfə getdi. Onların hamısı yad bir dildə - farsca oxumaq zorunda. Milli çoxluğun övladları milli azlığın dilini öyrənmək zorunda. Türkcə bir "əlifba" kitabı bu ölkədə yasaq. Yasaq edən isə islam hakimiyyəti cildindəki panfarsist düşüncə...
30 ildən bəridir fars olmayanların milli haqlarının təmini ilə bağlı Tehran çeşidli vədlər verir. 1979-cu il fevral inqilabının əsas şüarlarından biri də milli-mədəni haqların təmini idi. Bunun nəticəsi kimi ölkə Ana Yasasında dil, milli və iqtisadi bərabərlik kimi maddələr təsbit edilmişdi. Ancaq illər ötsə də, adını "islam hakimiyyəti" qoyan rəhbərlik öz verdiyi qanuna əməl etmir. Bu da bizim zəmanənin bir siyasi təzadı.
Heç uzağa getməyə ehtiyac yox. Cəmi 4-5 ay öncə keçirilən prezident seçkisi zamanı başda hazırkı prezident Mahmud Əhmədinejad olmaqla namizədlər - Mirhüseyn Musəvi və Mehdi Kərrubi də prezident postunu tutacaqları təqdirdə milli-mədəni haqlara təminat vəd edirdi. Neçənci dəfəydi vəd edirdilər. Hətta Əhmədinejad Ana Yasanı pozaraq, yeni fərman vermişdi: "Əyalətlərdəki universitetlərdə yerli dillərdə fakültətiv dərslər keçilsin". M.Musəvi isə Ana Yasanın 15-ci maddəsinin gerçəkləşəcəyinə təminat boyun olmuşdu. Ancaq ötən müddət ərzində müxalifət adlanan siyasi-sosial təbəqənin keçirdiyi çeşidli etiraz aksiyalarında milli-mədəni haqların təmini barədə bir şüar belə səslənmədi. Əhmədinejadın fərmanının "başqatdı" olması isə məzmunundan və qanunu pozmasından bəlli idi.
Beləliklə, sentyabırn 23-də yeni tədris ili başlayanda həm hökumət başçısının, həm də keçmiş namizədlərin milli haqların təmini ilə bağlı verdikləri vədlər heç yada düşmədi.
Güney Azərbaycan türklərinin 6 yaşlı övladları yenə də yabançı bir dili öyrənməyə başladılar.

"Turk`un Dili, Resmi Olsun!"

Güney Azerbaycan Gençleri, Ana Dilleri için mücadele ediyor

"Turk`un Dili Resmi Olsun!"

Türk Dilinde Eğitim Yasağı Qaldırılsın

Güney Azerbaycanda, Ana Diline Sahip Çık

Mənim dilim ölən déyil, başqa dilə çönən deyil

Hilal Kanada
Anadili insanoğlunun varlığı, kimiliyidir. Bu qısa sözün içinde insanın yaşamının bütünlüyü yér alır. Her bir dil anlaşma, bağlaşma(irtibat) aracı olabiler, ancaq anadilinin yérine oturabilmez. Anadili insanın duyqu-düşüncesini, bir anlamda yaşamını, kişiliyini(şexsiyetini) besleyib bellirtmekle oluşma, gelişmesini de saqlar.
Anadili toplumun kültürel deyerlerinin daşıyıcısı olaraq tarixsel belleyini(hafizeseni) yétişdirib, tekniksel, bilimsel, senetsel, geleneksel ilkelere dayalı uyqarlıq(medeniyet) qurma temelini ulus olma süreci ile qoşut(paralél) sürdürer. Dünyada uyqarlıq yaradmış özdili olmayan héç bir ulus tapılmaz. Anadili ulusların, toplumların géçmişinin uyqarlığı, bugününün kültürü, geleceyinin gösterimci(vizyonucu) yoludur.
Uşaq doğuşdan qabaq ana qarnında dil öyrenmeye başlar. Anadil, bilincaltı duyqu, düşünce yolu ile anadan uşağa géçdiyinden en hasad öyrenilen dil sayılır. Dünyaya yéni gelen uşaq ile anadilinden başqa bir dilde onunla danışılsa, bu, uşağın dil öyreniminde, göre bilmeyeceyimiz axsaqlığa yol açar. Olsun, birisi uşaqlıq çağından éşid düzéyde iki-üç dil ile déyeleksiz(lehcesiz) danışsın. Ancaq, araşdırmalara göre her kes, yalnız bir dili daha doğru-düzgün bilib, bu dilde de düşünmeden –dil özlüyünde düşünce dir-, duraqsamadan, yanlış yapmadan yada yanlış yapma duyqusu olmadan danışar. Bu da her kesin öyrendiyi öz andilinidir. Anadil üstdil olaraq düşünce dizgesi(sistemi), başqa diller ise bu dizgeye bağlı olan düzen(nizam) sayılırlar. Andili öyrenimi bilincaltı olduğundan insanın duyqusu ile özdeş(éyni) olub, toplum-ulus düşünüşünü biçimlendirer(formalaşdırar).
Bir sıralarına göre anadili uşağın körpelikden danışdırıldığı, danışmağı öyrendiyi, éğitim(telim) gördüyü dildir. Yalnız, bu sözün ne qeder doğru olub-olmadığı bir sıra olqulardan(faktlardan) asılıdır. Bunların başında toplum ile kültür éle de "ırq" ayrılığı olub-olmamadığı dayanır. Kültür örneyi: Afrıqa ölkelerinde birinci, éğitim dilleri inglis, fransız dili olan bir çox ölke, toplumlar var, ancaq bunların héç birisi ingils yada fransız duyqu-düşüncesi daşımayır. Démek bunlarda oluşan kültür başqa dilin -özlerinin unudduqlar dilin- üzerine qurulub, indi de danışdıqları ingilisce, fransızca özdillerinin çévrisi kimi qullanmaqdadır. Irq örneyi: Déyelim, bir çinli uşağı körpelikden aparıb Afrıqada, Avrupada bir yérli ayilede böyüdürler. Bu uşaq anlayacağı çağdan başqaları ile ferqlendiyini görüb, başqalarının ayrı séçkilikleri, aşağılayıcı davranışları olmasa béle, özünü başqa gördüyünden, iç güveni( nefs étimadı) deyişik kompleksler ile qarışaraq duyqu-düşünceleri olumsuz étkilenib, yérli olmaq, toplumun bir parçası olmaqda sorunlar yaşayaraq ortaq deyerleri başqaları kimi yaşayıb paylaşamaz.
Anadili, bedendeki can kimidir, diridir, yaşayır. Can bedenden çıxandan sonra dinsel inanışa göre ruhu yaşar qalır. Bir toplumun-ulusun dili elinden alınsa o toplum öler, qalan ise géçmişinde qurduğu uyqarlığı -ruhu- olar. Bu da yoxsa, onda yér üzünde héç neyi qalmaz. Sümerleri, Mayaları, Aztekleri uyqarlıq quranlar, yüzlerce batıb aradan géden, adları béle qalmayan toplumları da uyqarlıqları olmayanlar kimi göstermek olar.
Eritmeçilik (asimilasiyon) siyasetine boyun eyen toplumlar, menevi soyqırıma uğrayırlar. Bu, fiziksel soyqırımdan da qatıdır. Fiziksel soyqırımda qulluq yoxdur, menevi soyqırımda insanlar qul olurlar, öz toplumlarına qarşı qullanılırlar. Bélesine onların gücüne güc qataraq öz géçmişlerini de isteyerek unudmaqla bir yolluq tarixden silinib yox olurlar.
Anadili, quşaqların(nesillerin) zéhniyetinden süzülüb geldiyinden ulus olma, ulusal boyutlu düşünce, felsefenin de başlanqıcı sayılar. Dünya görüşünü oluşduran anadilidir, bu üzden de insanların davranışlarını anadillerine bağlasaq héç de yanlış sayılmaz, Xalq arasında "qanındadır yada qanyaddaşındadır" déyimi(istilahi) éle bunu açıqlayır. Türklerin xoşgörülü, arı(saf) olmaları, kin beslememeleri, başqa xalqların da başqa özellik daşımaları bundan ileri gelir. "Menim dilim ölen déyil, başqa dile çönen déyil", sözü Günéy Türkünün duyqularını coşdurub, dirilik remzine çévrilibse, bu onun en modérn biçimde azadlıq isteyini dile getirmekle insan haqlarının, yaşam haqının qorunmasının harayıdır. Anadili savaşdır, barışdır, qazancdir, sévgidir, varoluşudur. Harda yaşadığımızdan asılı olmayaraq bu sévgini UŞAQLARIMIZDAN esirgememeliyik, bu onların doğal haqqıdır.

“Yurtsuz ulus olabilir ama dilsiz asla.”

“Yurtsuz ulus olabilir ama dilsiz asla.”
Yalçın Dağyeli

Ulus kavramını oluşturan unsurların başında ulusal dil gelir. Kültürel birikim, gelişme, kurumlaşmalar dilin gelişimine bağlıdır. Ulusal değerler, duygu ve düşünceler dil aracılığıyla kuşaktan kuşağa aktarılarak yaşatılır. Dil uluslaşma sürecinin en başat öğesidir. Ulusal dil, bölgesel ve yöresel ağızların en üst düzeyde sentezlenip kaynaşmasıyla oluşur. Halk dilinin ulusal dile dönüşebilmesi ve gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için yazı diline (ve idari dile) dönüşmesi gerekir. Bunun için de eğitim, ana dilde öğretim şarttır. Avrupa’daki aydınlanma ve uluslaşma sürecinin temelinde yatan unsurlardan en önemlisi ulusal dilin oluşturulup yaygınlaştırılmasıdır.
Bu bağlamda İran’a bakarsak, İran anayasasının 15. ve 19. maddesinde yazılı olanların hayata geçirilmediğini, sadece anayasada yazı olarak kaldığını görürüz.

(Madde 15: İran’ın resmi dili ve yazısı, insanlarının ortak dili olan Farsçadır. Resmi dokümanlar, yazışmalar ve kitaplar bu dilde ve yazıda yazılmak zorundadır. Bununla birlikte basında, kitle iletişim araçlarında ve aynı zamanda okullarda o dile ait edebiyat derslerinde Farsçaya ek olarak dini ve etnik dillerin kullanımına izin verilir.

Madde 19: İran’daki bütün insanlar, hangi kökene ve etnik gruba bağlı olurlarsa olsunlar aynı haklara sahiptirler ve renk, ırk, dil ve eğilimleri bir ayrıcalık sağlamaz.)

İran Türkleri , İran nüfusunun yarısını oluşturmalarına rağmen şimdiye kadar gerekli değeri bağlı olduğu ülkesinden görmemişlerdir. Her zaman ülke çıkarlarını gözetmiş, ülkelerine bağlı olmuş, mukaddes savaşta can ve mallanırı feda etmişlerdir. Ancak anayasada yazlı olduğu halde en küçük insani hakkı olan ana dilinde yazıp, okuma hakkından resmi olarak mahrum kalmışlardır.

Hayata geçirilmeyen yasalar ölüdür, yaşatılması için uygulanmaları gerekir. Biz İran Azerbaycan ında yaşayan ve otokton bir halk olan Türkler olarak İran anayasasında yazılı olan anayasal haklarımızın uygulanmasını ve bunun için gerekenlerin acilen hayata geçirilmesini istiyoruz.
Prof. Dr. Bedia Akarsu’nun dediği gibi, “kullandığımız dilimiz kimliğimizdir.”
Kimliğimizi istiyoruz.
Ahmed Sultanlı

22 Fevral 2008 günü, Ana Dili Günü münasebeti ile London'da yapılan aksiya

Güney Azərbayacn istiqlal partiyasinin (GAİP) dəvətile bazar gunu 22 FEVRAL 2008 Londonda ingiltere parlemantin onundə Beynalxalq Ana dili gunu (21 fevral) iran adlanan ulkənin fars rejimin eritmə syasətə və məktəblərde zorla fars dilini oyrənmə gərəkmə siyasətinə qarşi bir mühtəşəm aksiya keçirldi

http://www.gaip.biz/foto/ingiltere%202009%20ana%20dili.htm

Güney Azerbaycanın Marağa şeherinde etiraz aksiyası keçirilib

Soydaşlarımız ana dilində təhsilə icazə verilməsini tələb edib
Güney Azərbaycanın Marağa şəhərində milli kimlik uğrunda dinc mübarizə aparan fəalların aksiyası keçirilib. http://www.blogger.com/ –un “Mediaforum”a istinadən yaydığı məlumata görə, iyunun 9-da küçələrə çıxan fəallar Azərbaycan türkcəsinin rəsmiləşdirilməsini və ana dilində məktəblərin açılmasına icazə verilməsini tələb ediblər.
Aksiyaçılar “Marağa oyaqdır, Türk dilinə dayaqdır!”, “Haray, haray, mən Türkəm!”, “Marağa yatmayıb, Təbrizi atmayıb!”, “Azərbaycan oyaqdır, öz dilinə dayaqdır!”, “Türk dilində mədrəsə, olmalıdır hər kəsə!” və “Qızıldan olsa qəfəsim, azadlığa var həvəsim!” şüarlarını səsləndiriblər. Şəhərin Mosəlla meydanına yaxınlaşan aksiyaçıların təhlükəsizlik qüvvələrinin hücumuna məruz qaldığı, onlarla aksiyaçının həbs edilərək bilinməz istiqamətə aparıldığı bildirilir.

Ana Dilde Medrese

22 May 2006 olaylarını anma nümayişlerinde, Güney Azerbaycan'da iki şiar öne çıktı. Ana Dilde Medrese ve Haray Haray Men Türkem.

Türkiye Türkçesinde, Ana Dilde Eğitim hakkı olarak ifade edilen, kavram, İnsan Hakları Beyannemesinde de yerini bulan en önemli insan haklarından birisidir.

Ne yazık ki, bu gün 30.000.000'dan çok Azerbaycan Türkü, en temel insan haklarından birisi olan, Ana Dilde Eğitim hakkından yoksun yaşamaktadır.

Dünyanın neresinde yaşadığından asılı olmayarak, her Azerbaycan Türkünün, her Türkün, en önemli Milli mücadelelerinden birisi , Güney Azerbaycanda Ana Dilde Eğitim hakkının kazanılması mücadelesi olmalıdır.

21 Mart 2009 tarihinde, İzmir'de düzenlediğimiz Tebriz Gecesine konuk olan, DAK (Dünya Azerbaycanlıları Kongresi) fehri sedri, Prof. Qulam Rza Sebri Tebrizi, yaptığı konuşmada şöyle bir ifade kullandı: "Bir milletin dilini itirmesi, onun torpaqlarını itirmesinden daha böyük faciadi"

Bu cümle o günden beri beynimden çıkmıyor.

22 May hadiselerinin il dönümünde, Güney Azerbaycanda bu fikrin değişik bir şekilde ifadesi olan "Ana Dilde Medrese" şiarıyla ifade edildi.

Bir kaç gündür, bu şiarın arkasında nasıl durabilirim. Güney Azerbaycan Türlerinin Ana Dilde Eğitim hakkı kazanması için, bir Azerbaycan Türkü olarak, İzmir Azerbaycan Kültür Merkezinin başkanı olarak neler yapabilirim diye düşünüyorum.

Düşüncelerim yavaş yavaş somutlaşıyor. Yakın yoldaşlarımla yaptığım görüşmelerle, bu fikirleri bir eylem planı şeklinde ortaya koyacağız. Bu şiar, dünyanın her yerinde Azerbaycan Türklerinin beyinlerde seslenecek, "Ana Dilde Medrese" "Ana Dilde Eğitim Hakkı"

Ne zaman ki, bu şiar gerçek olacak, o güne kadar Dünya Azerbaycanlıları, bu şiarı elden bırakmayacak.

Güney Azerbaycanda Ana Dilde Medrese mücadelesine bu adla bir sayt yaratarak başlıyorum.

Azerbaycan Türklerinin bu alandaki mübarezesini bu sayttan izleyebileceksiniz